"Qorxuram ki, məni anlaya bilməzsən."
Ədəbiyyatda Gandalf kimi sirli və cəlbedici xarakterlər azdır – əvvəl Boz, sonra isə Ağ – J.R.R. Tolkien-in “Üzüklərin hökmdarı” romanlarından. Onun müdrikliyi və rəhbərliyi insanlara, cücə, elf və hobbitlərə Orta Yerdəki səyahətlərində əvəzolunmaz dərəcədə kömək olur.
Sadiq lider olan bu sehrbaz həm öz dostlarını qorumağa, həm də onları inandıqları dəyərlər uğrunda mübarizəyə təşviq etməyə çalışır. O, məntiq və sağlam düşüncədən istifadə etməyənlərə (məsələn, Pippin) dözümsüz yanaşır və lazım bildiyi hallarda fikrini açıq şəkildə söyləməyə tərəddüd etmir.
"Ahmaq Took!"
Gandalf, dostlarına Sauronu məğlub edib Bir Üzüyü məhv etməkdə kömək edərək, Orta Yeri labüd fəlakətdən xilas etməkdə həyati rol oynayır. Döyüşkən və uca fikirli sehrbaz olmasına baxmayaraq, Gandalf insani xüsusiyyətlərini qoruyur ki, bu da oxucular üçün təsəlliverici hiss yaradır.
Bəziləri onu lovğa və özündənrazı hesab edə bilər, və belə düşünənlər də haqlıdır. Buna baxmayaraq, bu insanlar onun başqalarına qarşı mərhəmət və empatiya göstərdiyini görməzlikdən gəlsələr, yanılmış olarlar. Qətiyyətli Memar (INTJ-A) kimi Gandalf bu xüsusiyyətləri, Hissiyyatlı xüsusiyyəti olan yoldaşlarından çox fərqli bir prizmadan nümayiş etdirir.
Şəxsiyyət təhlili
Uydurma bir sehrbazın şəxsiyyət tipini müəyyənləşdirmək əlbəttə insanın və ya hətta hobbitin şəxsiyyətini tapmaqdan bir az daha çətindir. Lakin Gandalfın xarakteri, həm digər insanlarla münasibətlərində, həm də malik olduğu bacarıq və qabiliyyətlərdə güclü şəkildə özünü göstərir. Gandalfı Qətiyyətli Memar kimi təsnif etdiyimizi hansı səbəblərlə izah etdiyimizi öyrənmək üçün oxumağa davam edin.
İntrovert
Onun nüfuzlu varlığı və liderlik keyfiyyətləri Gandalfın şəxsiyyətinə Ekstravert təsiri bəxş edə bilər. Bununla belə, uzun illər təkbaşına səfər edərək, müxtəlif bölgə və irqləri öyrənməsi və təfəkkürə meyilli olması onun İntrovert biri olduğunun əsas sübutlarındandır.
Bəzən şənliklərdə iştirak etməyə açıq olsa da, əksər hallarda kənarda dayanıb müşahidə edir (və ya fişəng yandırır), əyləncəni isə başqalarına – mahnı və rəqs vasitəsilə – həvalə edir. Zəruri hallarda təsirli nitq söyləyə bilən Gandalf, əslində ən çox dostları ilə xüsusi, çətin anlarda təkbətək söhbətlərdə müdrikliyi ilə parlayır.
"Bizə verilən zamandan necə istifadə edəcəyimizi müəyyənləşdirməkdən başqa çarəmiz yoxdur."
İntuitiv
Onun İntuitiv şəxsiyyəti, ən azı qismən, ölümsüz sehrbaz olması ilə bağlı ola bilər. Bu xüsusiyyət “Düşüncəli” xüsusiyyəti ilə birləşərək ona parlaq strategiya qurmaq və sanki əlaqəsiz olan məlumatları bir-biri ilə uzlaşdıraraq birməna anlam yaratmaq bacarığı verir.
Məsələn, Gandalf Bilbonun, daha sonra isə Frodonun malik olduğu üzüyün əslində Bir Üzük olduğunu müəyyən edə bilir. O, bunu Bilbonun davranışlarını müşahidə edərək, sonra isə illərlə apardığı dərin tədqiqat və araşdırmalarla təsdiqləyir.
Düşüncəli
"Gandalf çox şeyi düşünürdü; və hər şeyi etməyə qadir olmasa da, dostlarının dar gündə böyük işinə yaraşacaq çox iş görə bilərdi."
Məntiq və mühakimə qabiliyyətinə malik olan Gandalf əla strategiyaçıdır. Amma onun əsas gücü yalnız zəka deyil – müdrikliyidir. Gandalf tapşırıqları ən yaxşı kimlərin yerinə yetirəcəyini düzgün qiymətləndirmək müdrikliyin sahibidir, məsələn, Aragorn və Kral Théodenə qoşunlarını döyüşə aparmağı tapşırır və Frodonu Bir Üzüyü məhv etmək öhdəliyini yerinə yetirməyə mütləq şövqlə təşviq edir.
Lakin, onun Düşüncəli xüsusiyyəti bəzən az-çox mərhəmətsiz formada da görünə bilər. Əgər kimsə öz işini düzgün yerinə yetirmirsə, Gandalf buna dözümsüz yanaşır və əksər hallarda onları bir kənara çəkib işi özü etməyə üstünlük verir, nəinki onların yarıtmazlığını başa düşməyə çalışır. Bəzən səbirsiz davrana bilər, amma bu, onu dostlarına dərin şəkildə dəstək olmaqdan və onlara qayğı göstərməkdən saxlamır – əlbəttə, özünə xas şəkildə.
Planlı
Gandalfın var olmasının konkret bir səbəbi var – Orta Yerin insanlarının (eləcə də elf, hobbit və cücə) sağ qalması üçün xeyrin şərə qalib gəlməsini təmin etmək. Onun missiyası Sauronun məğlub edilməsində iştirak etməkdir və o, bu tapşırığı sona çatdırmaq üçün sözün əsl mənasında ölümündən sonra geri qayıdır.
Heç bir atəş, su, xain sehrbaz və ya ork ordusu Gandalfın yoldaşlarını qələbəyə aparmasına mane ola bilməz. O, müdrik, inadkar və ümidi heç vaxt itirməyən biridir. Denethor Minas Tirithin Sauronun ordusundan müdafiəsini buraxdığı anda Gandalf tərəddüd etmədən qoşunları rəhbərlik edib qələbəyə aparır. Nəzarəti öz əlinə alıb qayda-qanunu bərpa edərək tapşırığı sona çatdırmaq bacarığı onun Planlı şəxsiyyət xüsusiyyətinin gücünün gözəl nümunəsidir.
Qətiyyətli
Öz bilik və bacarığına şübhə etməyən Gandalf, şübhəsiz ki, özünə inamlı və Qətiyyətli biridir. Sehrli gücə malik, ölümsüz sehrbaz olması ona əlavə inam və cəsarət verir. Bu, o demək deyil ki, Gandalf heç vaxt qorxu hissini ifadə etmir – sadəcə, qorxusuna baxmayaraq, inandığı dəyərlər uğrunda mübarizədən geri çəkilmir.
"Buradan keçə bilməzsən. Mən Gizli Atəşin qulu, Anorun alovunun daşıyıcısıyam. Keçə bilməzsən. Qaranlıq alovun sənə kömək etməyəcək, Udûn alovu! Geri çəkil Kölgəyə! Keçə bilməzsən."
Nəticələr
"Nəhayət, əziz dostlar, dəniz sahilində Orta Yerdəki yoldaşlığımızın sonu gəlib çatdı. Sağ qalın! Mən ‘ağlamayın’ deməyəcəm; çünki bütün göz yaşları bəd deyil."
Biz 16Personalities olaraq, şəxsiyyət tiplərini mümkün qədər obyektiv və dəqiq müəyyənləşdirməyə çalışırıq. Bununla belə, bizim analizlərimiz bədii obrazlarla bağlı şəxsi fikirlərimizə də əsaslanır. Bu səbəbdən, bizim nəticələrimiz digər mənbələrdəki fikirlərdən fərqlənə bilər.
Gandalf nəsillər boyu oxucuları heyrətləndirmiş və ilhamlandırmış mürəkkəb bir xarakterdir. Ümid edirik ki, bu qısa araşdırma onun şəxsiyyət tipinə dair sizə düşünməyə təkan verəcək (bəlkə də yenidən kitabları oxumaq və ya filmlərə baxmaq həvəsini artıracaq).
Fikirlərinizi də bilmək istərdik. Gandalfın şəxsiyyət tipi haqqında sizin düşüncələriniz nələrdir? Rəylərinizi aşağıda bölüşün!
Əlavə oxu
Aragorn: Kral xadimi (Üzüklərin hökmdarı şəxsiyyət seriyası)
Éowyn: Qorxmaz qadın döyüşçü (Üzüklərin hökmdarı şəxsiyyət seriyası)