İntrovert olmaq daha yaxşıdır, yoxsa Ekstravert? Qısa cavab belədir: heç bir şəxsiyyət xüsusiyyəti – buna İntrovertlik və Ekstravertlik də daxildir – digərlərindən üstün deyil. Amma məsələ bununla bitmir, bunun səbəbi isə aşağıdakı izahda gizlidir.
Aldadıcı stereotiplər
İntrovertlər çox vaxt düşüncəli, tək qalan insanlar, Ekstravertlər isə asan danışan, ünsiyyətcil kimi təsvir olunur, amma bu stereotiplər zərərli və yanlışdır. Çünki İntrovertlik və Ekstravertlik əslində bizim sosial bacarıqlarımız və ya özümüzü nə qədər yaxşı tanımağımızdan deyil, enerjimizi haradan aldığımızdan və ətraf mühitimizə necə münasibət göstərməyimizdən xəbər verir. Bunun mənası belədir:
- İntrovertlər özlərini yorğun və enerjisiz hiss etdikdə, bəzən kənardan əlavə stimullar almadan, sakitlik və təkliyə çəkilməyə ehtiyac duya bilərlər. Bu sakitlik və təkliyə rahatlıq hissi onlarda introspektiv, yəni özünüdərketməyə meyllilik yarada bilsə də – və tez-tez də belə olur – bu, İntrovertləri "daha yaxşı" introspektiv etmir. Ekstravertlər də özlərini yaxşı tanıya bilərlər – sadəcə, onlar enerjini çox vaxt başqalarının əhatəsində və xarici stimullardan alırlar, tək qalmaqdan deyil.
- Ekstravertlər enerjisiz olduqları zaman, adətən, yenidən enerji toplamaq üçün özlərini sosial mühitə qatırlar. Bu təşəbbüskar və hərəkətli olmaq məhz sosial bacarıqlarda mükəmməlləşməyə gətirib çıxara bilsə də – və çox zaman da belə olur – bu, onları sosiallaşmada İntrovertlərdən "daha yaxşı" etmir. İntrovertlər də olduqca mehriban və ünsiyyətcil ola bilərlər – sadəcə sosiallaşdıqdan sonra tək qalmağa və yenidən dincəlməyə ehtiyac duyurlar.
Mədəni normalar
Yaşadığınız cəmiyyətə görə, İntrovert və ya Ekstravert olmaq daha asan görünə bilər. Məsələn, ətrafınızda Ekstravertlər çoxdursa, Ekstravert olmaq sizə uyğun gəlir və enerjiniz onlarınki ilə üst-üstə düşür.
Ancaq, mədəniyyətdə qəbul olunmuş normalara uyğunlaşmaq mütləq üstünlük demək deyil – bir çox hallarda fərqli olmaq böyük üstünlük gətirə bilər. Amma ətrafınızda sizin şəxsiyyət növünüzdən olmayanlar çoxdursa, bəzən özünüzü çatışmazlıq içində hiss edə bilərsiniz.
Digər xüsusiyyətlər və təcrübənin rolu
İntrovertlik və Ekstravertlik insanın şəxsiyyət tipinin yalnız bir tərəfini təşkil edir. Onun digər xüsusiyyətləri də hərəkət, düşüncə və hisslərinə ciddi təsir göstərir. Məsələn, Düşüncəli xüsusiyyətinə sahib bir İntrovert, Hissiyyatlı xüsusiyyətinə malik olan bir İntrovertə nisbətən iş müsahibəsində tamamilə fərqli davranış göstərə bilər.
Bir insanın həyatda qazandığı təcrübələr də müəyyən bir durumda necə davranacağını ciddi şəkildə müəyyən edir. Misal üçün, yuxarıda adı çəkilən İntrovertlərdən birinin əvvəllər işə qəbul sahəsində təcrübəsi varsa, bu, müsahibədə nə deyəcəyinə böyük təsir edəcək. Bəs, iş müsahibəsində kim daha uğurlu olar: İşə qəbul təcrübəsi olmayan bir Ekstravert, yoxsa işə qəbul təcrübəsi olan bir İntrovert? Bu suala konkret cavab vermək mümkün deyil.
Bu da göstərir ki, İntrovert və ya Ekstravert olmaq heç də "daha yaxşı" olmaq demək deyil. Hər xüsusiyyətin özünəməxsus güclü və zəif tərəfləri var və heç biri digərindən daha çox üstünlüyə (və ya çatışmazlığa) malik deyil. Həmçinin, İntrovertlik və Ekstravertlik bizim şəxsiyyətimizin təkcə bir tərəfidir – əlbəttə, vacib bir hissədir, amma bizim kim olduğumuzu müəyyən edən tam anlamda yalnız bir hissəni təşkil edir.
Buradan hara getmək olar?
- Əgər hələ etməmisinizsə, özünüzün nə qədər İntrovert və ya Ekstravert olduğunuzu müəyyənləşdirmək üçün pulsuz şəxsiyyət testimizi keçin.
- Dünyada hansı ölkələrin daha çox İntrovert və ya Ekstravert olduğunu öyrənmək üçün dünya xəritəmizə baxın.
- İntrovertlik və Ekstravertlik arasındakı fərqləri ətraflı öyrənin.