Benieuwd hoe je de persoonlijkheidskenmerken van anderen kunt ontrafelen? Hoewel onze gratis persoonlijkheidstest de ideale manier is om hierachter te komen, kan het enorm boeiend zijn om dit zelf te proberen uit te vogelen. In eerdere artikelen besprak ik hoe je bij mensen hun Rationele, Emotionele, Introverte en Extravert persoonlijkheidstrekken kunt herkennen. Hier richten we ons op de Intuïtieve (N) en Oplettende (S) persoonlijkheidstrekken. Ik deel enkele persoonlijke indrukken en onderzoeksgestuurde inzichten over typisch gedrag in het dagelijks leven.
Mijn observaties van intuïtieve en oplettende types
Gebaseerd op mijn eigen ervaringen vraagt het begrijpen of iemand neigt naar de Intuïtieve of Oplettende trek vaak om een diepgaand gesprek. Als iemand met de Intuïtieve trek valt mij op dat er een bepaald “gevoel” ontstaat wanneer ik praat met mensen die ook deze eigenschap delen. We begrijpen elkaars denkpatronen razendsnel, wat leidt tot een enthousiast en levendig gesprek. Zelfs met uiteenlopende opvattingen ontstaat een gedeelde stijl, vol spontane beelden en verzonnen concepten.
Maar het ontbreken van die uitgesproken Intuïtieve sfeer betekent niet per se dat de ander Oplettend is. Allerlei factoren kunnen persoonlijkheidstrekken verhullen, zoals verlegenheid of een gebrek aan sociale zekerheid (of enthousiasme). Het is ingewikkeld om de persoonlijkheid te doorgronden van iemand die zichzelf niet direct laat zien. Daar komt bij dat mensen, door hun eigenheid, geregeld afwijken van de “persoonlijkheidstypen-normen”, wat het duiden alleen maar lastiger maakt.
Zo heb ik opgemerkt dat Verkenners (Oplettende, Zoekende persoonlijkheidstypes) vaak een nieuwsgierige houding tonen die ik doorgaans juist met de Intuïtieve trek associeer. Extravertheid en een Turbulente Identiteit kunnen eveneens bijdragen aan levendige, fantasierijke gesprekken – doorgaans een kenmerk van het altijd speculerende Intuïtieve denkproces. Heel soms kom ik uitgesproken inventieve mensen tegen die, ondanks een Intuïtieve indruk, bij een test toch Oplettend blijken te zijn.
Dit lijkt me een goed moment om eraan te herinneren dat geen enkele persoonlijkheidstrek ideaal is, en dat iedere eigenschap zich bevindt op een breed spectrum. Iedereen heeft een mix van trekken, met elk hun sterke én zwakke kanten. Sterker nog, mijn belangrijkste persoonlijke vuistregel om te raden of iemand Intuïtief of Oplettend is, rust niet altijd op positieve punten. Vanuit mijn eigen ervaring lijken Intuïtieve types wat meer losgezongen van de realiteit dan Oplettende mensen.
Toch wordt dit niet bepaald door één enkele factor – het komt tot uitdrukking in iemands totaalbeeld: in hun opvattingen, ideeën, keuzes en levensstijl. Intuïtieve persoonlijkheden weven, vergeleken met Oplettende types, overal verbeelding doorheen, zelfs als deze soms de plank misslaat (zoals het verwarren van fantasie met feiten of het belangrijker vinden van idealistische argumenten dan van praktisch bewijs). Daarom is mijn eerste methode om tussen Intuïtieve en Oplettende types te onderscheiden: hun algemene verhouding tot de praktische werkelijkheid bekijken.
In gesprekken kun je ontdekken waar iemand met zijn of haar geestelijke aandacht meestal zit, waardoor hun praktische neigingen en realiteitszin zichtbaar worden – en daarmee ook hun Intuïtieve of Oplettende oriëntatie. Mensen die zich vaak verliezen in abstracte of bijzondere onderwerpen, zich vastbijten in esoterische details of de mogelijkheden van de toekomst, zijn waarschijnlijk Intuïtief. Wie zich juist focust op zaken die direct hun dagelijks leven raken, duidelijke banden heeft met de omgeving, praktische doelen nastreeft en weinig interesse toont in onwaarschijnlijkheden, is vaak Oplettender. Er zijn uitzonderingen, maar wat mij betreft is deze algemene graadmeter van “praktisch/realiteitsgericht” een behoorlijk, zij het globaal, bruikbaar onderscheid.
Statistisch onderbouwde manieren om Intuïtief en Oplettend te onderscheiden
Waar iemand in het echte leven zijn of haar tijd en energie aan besteedt, kan eveneens wijzen op bepaalde persoonlijkheidstrekken – vooral als diegene daar zelf veel vrijheid in heeft. Iedereen kan zich, bijvoorbeeld op het werk, bepaalde houdingen en vaardigheden eigen maken uit noodzaak, maar de ware aard wordt duidelijk wanneer verplichtingen wegvallen. Persoonlijkheid blijkt uit bredere patronen in iemands leven: activiteiten, reacties en gemaakte keuzes, gemeten over langere tijd.
Zo zijn Intuïtieve persoonlijkheidstypes ongeveer twee keer zo vaak als Oplettende mensen geneigd te zeggen dat ze van schrijven houden. Die liefde voor schrijven kun je zelfs soms al opmerken zonder veel direct contact, waardoor het een handige potentiële aanwijzing is. Als iemand in zijn vrije tijd schrijven als passie lijkt te hebben, is de kans aanwezig dat diegene Intuïtief is.
Je kunt ook verschillen zien in de manier waarop Intuïtieve en Oplettende mensen in het dagelijks leven beslissingen nemen. Intuïtieve persoonlijkheden geven ongeveer dertig procentpunten vaker aan dat ze de tijd nemen om extra opties te verkennen, ook als ze tevreden zijn met een product of dienst. Oplettende types zijn (ook met zo’n 30 punten verschil) juist minder geneigd te vinden dat er nut zit in iets veranderen dat gewoon goed werkt.
Een concreet, zichtbaar voorbeeld van het onderscheid tussen Intuïtief en Oplettend zit bijvoorbeeld in het vaak wisselen van telefoonaanbieder. Een Oplettend persoon zal niet snel zin hebben om continu te optimaliseren, terwijl een Intuïtief persoon juist graag de boel opschudt om een ideaal na te streven.
Een van de sterkste aanwijzingen voor het verschil tussen de Intuïtieve en Oplettende trek draait om waarneming en idealisme. Intuïtieve persoonlijkheidstypes zeggen met een verschil van ongeveer 41 procentpunten vaker liever na te denken over hoe dingen zouden kunnen zijn, dan zich bezig te houden met hoe dingen nu eenmaal zijn en daarmee om te leren gaan. Intuïtiewe types geven ongeveer 40 punten vaker aan dat ze zichzelf regelmatig verliezen in dagdromen. Dit soort gedrag (of juist het ontbreken ervan) steekt in veel aspecten van het leven de kop op, zelfs in alledaagse gesprekken.
Als iemand het heerlijk vindt om te praten over verschillende visies en theorieën over hoe de wereld er ooit uit zou kunnen zien, is de kans groter dat je te maken hebt met een Intuïtieve persoonlijkheid (ongeveer 40 procentpunten verschil, statistisch gezien). Hetzelfde geldt voor regelmatig afvragen hoe technologische vooruitgang het leven zal veranderen (daar ligt die kloof rond de 35 punten). Iets om op te letten als je iemands positie op het Intuïtief/Oplettend-spectrum probeert in te schatten.
Aan de andere kant: merk je dat iemand steevast afhaakt zodra gesprekken sterk speculatief, theoretisch of filosofisch worden, dan is de kans groter dat je met een Oplettend persoonlijkheidstype te maken hebt. Terwijl ze vaak hun verbeelding inzetten bij het bedenken en plannen met een doel, duiken Oplettende types minder snel de fantasie in om de fantasie zelf. Hun ideeën, nieuwsgierigheid en visies zijn vaker op een of andere manier verbonden met praktische doelen – niet als onwrikbare regel, maar als waarschijnlijkheid.
Samenvattend: geen enkele momentopname van iemands acties of gedachten levert sluitend bewijs over de Intuïtieve of Oplettende persoonlijkheidstrek. Omstandigheden kunnen het gedrag van alle types namelijk flink beïnvloeden. Maar met aandachtige observatie van verschillende signalen over langere tijd, kun je misschien een breder beeld vormen van iemands persoonlijkheidstrekken. Of je vraagt gewoon of ze onze test willen doen, toch?
Verder lezen
- Zo herken je Introversie en Extravertheid in het dagelijks leven
- Persoonlijkheidstrekken herkennen in het wild: Rationeel versus Emotioneel
- Wat Intuïtieve persoonlijkheidstypes niet zijn
- Wat Oplettende persoonlijkheidstypes niet zijn
- Wil je dieper graven in al jouw persoonlijkheidstrekken? Doe dan onze gratis NERIS® Trait Scholar Test.