“Het is het werk dat nooit begonnen wordt, dat het langst duurt om af te maken.”
In zijn verhalen toonde J.R.R. Tolkien de uitdagingen waarmee zijn personages werden geconfronteerd bij het bestrijden van het kwaad dat hun levenswijze dreigde te vernietigen. In veel opzichten weerspiegelden de scènes in zijn boeken de overwinning van het goede op het kwade die hij zelf had meegemaakt tijdens de Eerste Wereldoorlog en het overleven van de Tweede Wereldoorlog.
Met dat in gedachten geven we je hieronder een korte biografie van J.R.R. Tolkien voordat we overgaan op onze persoonlijkheidsanalyse.
Biografie
John Ronald Reuel Tolkien werd geboren op 3 januari 1892 in het huidige Zuid-Afrika, als kind van ouders met Pruisische en Oost-Duitse afkomst. Toen hij nog maar drie jaar oud was, overleed zijn vader, waardoor zijn moeder alleen achterbleef met haar twee zonen. Zonder inkomen was zij genoodzaakt haar kinderen onder te brengen bij familie in Engeland. De tijd die Tolkien daar doorbracht, vooral op de boerderij van zijn tante Jane (genaamd Bag End), vormde een belangrijke inspiratiebron voor zijn boeken – met name voor zijn beschrijvingen van de Gouw.
Hij leerde vloeiend lezen en schrijven tegen de tijd dat hij vier jaar oud was en had een grote leergierigheid. Hij toonde een vroege belangstelling voor plantkunde en talen en leerde al op jonge leeftijd de basis van het Latijn. Ook kunst was een passie: Tolkien blonk uit in het tekenen van planten en kaarten. Deze talenten en interesses uit zijn jeugd vormden later de stevige basis waarop hij zijn fantasiewerelden en talen bouwde.
“Veel kinderen verzinnen – of beginnen te verzinnen – denkbeeldige talen. Ik doe dat al sinds ik kan schrijven.”
Toen Tolkien twaalf jaar oud was, overleed zijn moeder. Hij en zijn broer gingen wonen bij een vertrouwde vriend, pater Francis, die hen katholiek opvoedde zoals hun moeder had gewenst. Tolkien bleef zijn hele leven een toegewijd rooms-katholiek, en de religieuze beeldspraak die hem inspireerde is terug te vinden in de kunst en poëzie binnen zijn werk.
Tijdens zijn tienerjaren werd Tolkien verliefd op Edith Mary Bratt, maar hij mocht op bevel van pater Francis tot zijn eenentwintigste geen contact met haar opnemen, uit vrees dat het zijn opleiding zou verstoren. Ze trouwden tijdens de Eerste Wereldoorlog en kort na hun huwelijk in 1916 meldde hij zich aan als tweede luitenant.
Het grootste deel van zijn militaire dienst bracht hij door in Frankrijk, waar hij betrokken was bij de Slag aan de Somme – een bijzonder bloedig conflict. Tolkien ontsnapte maar net aan de dood; vermoedelijk heeft hij die overleefd doordat hij ziek werd van loopgraafkoorts. De rest van de oorlog bracht hij door in ziekenhuizen en met garnizoensdienst, tot hij medisch ongeschikt werd verklaard.
De Eerste Wereldoorlog had onmiskenbaar invloed op Tolkiens visie op oorlog, zijn politieke opvattingen en mensbeeld. Hoewel hij zich zelden openlijk uitsprak, stond hij duidelijk afkeurend tegenover het communisme, nationaalsocialisme en de term “British Empire.” Ook was hij gekant tegen de toenemende industrialisering na beide oorlogen, omdat hij geloofde dat die het natuurlijke landschap en het “eenvoudige leven” verwoestte.
Na de oorlog werd Tolkien hoogleraar, eerst aan de Universiteit van Leeds en later aan Oxford, als fellow van Pembroke College. Tijdens deze jaren schreef hij The Hobbit en de Lord of the Rings-trilogie, en raakte steeds dieper verwikkeld in zijn passie voor taalkunde en literatuur.
In zijn latere jaren kreeg hij veel erkenning en werd hij een bejubelde auteur onder het “alternatieve” publiek van de jaren 60 en 70. Hoewel hij aanvankelijk blij was met de populariteit van zijn werk, was hij beslist niet gecharmeerd van zijn cultstatus binnen de tegencultuur. Hun ideeën strookten niet met de zijne, aangezien hij politiek eerder libertarisch was ingesteld.
Naast zijn werk als hoogleraar, auteur en kunstenaar was Tolkien een gepassioneerde taalkundige en filoloog. (Filologie is de studie van literaire teksten en hun mondelinge en schriftelijke overleveringen, met als doel hun authenticiteit, oorspronkelijke vorm en betekenis te achterhalen.) Hij bestudeerde en ontwikkelde eigen talen, waarvan Quenya en Sindarijns tot de meest uitgewerkte behoorden. Hij verklaarde “zich aangetrokken te voelen tot zaken van raciale en taalkundige betekenis” en geloofde dat taal en mythologie onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Na zijn dood in 1973 publiceerde zijn zoon Christopher een reeks werken – waaronder notities en niet-gepubliceerde manuscripten zoals The Silmarillion. Deze geschriften gaven extra achtergrond bij de werelden en personages die Tolkien tijdens zijn leven tot stand had gebracht, en zorgden ervoor dat zijn nalatenschap voortleefde.
Persoonlijkheidsanalyse
De werelden en talen die Tolkien creëerde hebben generaties lang mensen geïnspireerd om zich te verdiepen in fantasyliteratuur. Een liefde voor taal en een rijke verbeeldingskracht zijn typische eigenschappen die vaak voorkomen bij mensen met het persoonlijkheidstype Bemiddelaar. Met dat in gedachten geloven wij dat J.R.R. Tolkien een unieke belichaming is van een Assertieve Bemiddelaar (INFP-A).
Introvert
Tolkien was een inspirerend hoogleraar en spreker, maar voelde zich – geheel in de geest van een Introvert – het meest thuis in de werelden van zijn eigen verbeelding. Net als zijn personage Bilbo Balings hield hij er niet alleen van om over avonturen te schrijven, maar ook om kaarten en tekeningen te maken die zijn fantasieën tot leven brachten.
Hij was buitengewoon loyaal en werd diep getroffen door het verlies van de meeste van zijn hechte vrienden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Om om te gaan met verdriet en ziekte zocht hij geen troost bij anderen, maar vond hij rust in sprookjes en intellectuele bezigheden.
Intuïtief
“De wijde wereld is overal om je heen: je kunt jezelf afscheiden, maar je kunt hem niet voor altijd buiten houden.”
Tolkien leefde in een wereld vol mogelijkheden, dromen en ideeën. Niets was te gek voor zijn verbeelding, en dat weerspiegelde zich in zijn werk. Hij droomde over hoe de wereld eruit zou kunnen zien als mensen elkaar steunden, samen het kwaad bestreden en streden voor hun overtuigingen. Dit idealisme vloeide direct voort uit de combinatie van zijn Intuïtieve en Emotionele persoonlijkheidskenmerken.
Bovendien was Tolkien eindeloos nieuwsgierig naar andere volken, culturen, talen en de mythologieën die daarbij hoorden. Zijn aanleg voor taal stelde hem in staat compleet nieuwe talen te ontwikkelen met bijbehorende mythes en verhalen.
Emotioneel
“Als je écht wilt weten waarop Midden-aarde is gebaseerd: op mijn verwondering en liefde voor onze wereld zoals die is – vooral de natuurlijke wereld.”
Hoe serieus hij soms ook kon lijken, Tolkien was in wezen een romanticus en een liefhebber van schoonheid en natuur. Veel van zijn inspiratie voor landschappen en personages vond zijn oorsprong in persoonlijke ervaringen. Het platteland van zijn jeugd en de liefde die hij meer dan vijftig jaar met zijn vrouw deelde vormden een belangrijke basis voor zijn verhalen.
Ook de Eerste Wereldoorlog had een diepe impact op zijn werk en zijn leven. Als tweede luitenant ontwikkelde hij meer waardering voor de “gewone man.” Hij voelde zich sterk verbonden met mensen uit de lagere klassen en begon het onderscheid dat status en opleiding maakten te verafschuwen. Hij bleef zijn hele leven getekend door het verlies van bijna al zijn goede vrienden en probeerde via zijn kunst en verhalen zin te geven aan zijn verdriet.
Zoekend
“Men zegt dat de eerste stap het lastigst is. Dat ervaar ik niet zo. Ik ben ervan overtuigd dat ik eindeloos veel ‘eerste hoofdstukken’ zou kunnen schrijven. En dat heb ik ook gedaan.”
Hoewel Tolkien tijdens zijn leven enorm veel bereikt heeft, liet hij ook tal van ideeën en manuscripten onafgemaakt. Zijn zoon Christopher voltooide en publiceerde enkele van deze werken, waaronder het bekendste: The Silmarillion. Deze aantekeningen en romans geven extra diepgang aan zijn al uitgebreide legendarium van Midden-aarde.
Tolkien kon zich focussen en toewijden als het nodig was, maar liet zich ook gemakkelijk afleiden door liefde, literatuur en zijn verbeelding. Zoals bij veel grote scheppende geesten – vooral Zoekende persoonlijkheden – waren ook bij hem zijn grootste talenten soms zijn grootste uitdaging.
Assertief
“Jij bent uitgekozen, en daarom moet je de kracht, het hart en het verstand gebruiken die je hebt.”
Tolkien was misschien romantisch van aard, maar dat maakte hem zeker niet timide of meegaand. Als een Assertief type aarzelde hij niet om onrecht aan te kaarten, zeker in gesprekken met mensen die hij vertrouwde.
Hoewel hij zich zelden publiekelijk uitsprak, liet hij zich niet tegenhouden door de mening van anderen als het om zijn overtuigingen ging. Zijn kleinzoon, Simon Tolkien, vertelde eens hoe zijn grootvader gefrustreerd raakte toen de katholieke mis niet langer in het Latijn maar in het Engels werd gehouden. Tolkien bleef demonstratief in het Latijn reageren, luid en duidelijk. Simon vond het beschamend, maar begreep de diepe overtuiging van zijn grootvader en verklaarde: “Hij moest gewoon doen wat hij dacht dat juist was.”
Conclusie
Zoals bij veel van zijn personages was ook J.R.R. Tolkien zelf een complex en boeiend persoon. Als bedenker van de tijdloze klassiekers The Hobbit en de Lord of the Rings-trilogie, naast verschillende andere verhalen, heeft hij generaties lezers en schrijvers beïnvloed.
Zijn poëtische stijl en scherpe inzicht in de verschillende volkeren en talen die zijn werelden bevolken, zijn ronduit inspirerend. Hij wist de pracht én de duistere kanten van de menselijke natuur te beschrijven op een manier die zowel hoop als waakzaamheid aanwakkert. Deze eigenschappen waren voor ons doorslaggevend in de keuze voor het type Assertieve Bemiddelaar.
Hoewel we zorgvuldig te werk gaan bij het typeren van persoonlijkheden, zijn we ook niet onfeilbaar. Houd er dus rekening mee dat anderen wellicht een andere mening hebben over Tolkiens persoonlijkheidstype.
We horen ook graag jouw mening. Wat denk jij over het persoonlijkheidstype van J.R.R. Tolkien? Laat hieronder je reactie achter!
Verder lezen
Aragorn: Een koninklijke dienaar (The Lord of the Rings persoonlijkheidsserie)
Gandalf: Een berekenende tovenaar (The Lord of the Rings persoonlijkheidsserie)
Éowyn: Een onverschrokken vrouwelijke krijger (The Lord of the Rings persoonlijkheidsserie)