Introvert bo‘lish yaxshimi yoki Ekstravert? Qisqacha javob: hech bir shaxsiy belgi – jumladan, Introvertlik va Ekstravertlik ham – boshqalaridan afzal emas. Biroq, bu masalani to‘liq tushunish uchun yana bir nechta nuqtalarni ko‘rib chiqish lozim.
Adashtiruvchi stereotiplar
Introvertlar ko‘pincha chuqur o‘ylaydigan yolg‘onchi sifatida, Ekstravertlar esa gapdon va ijtimoiy odam sifatida tasvirlanishini ko‘rgan bo‘lishingiz mumkin, ammo bu stereotiplar haqiqatga mos kelmaydi. Sababi, Introvertlik va Ekstravertlik aslida insonning ijtimoiy ko‘nikmalari yoki o‘zidan xabardorligi haqida emas – bu belgi energiyani qayerdan olayotganimiz va muhit bilan qanday munosabatda bo‘layotganimiz haqida. Bu nimani anglatadi:
- Introvertlar charchaganlarida, tashqi ta’sirlardan biroz uzoqlashib, tinchlikda va yolg‘iz qolishga ehtiyoj sezishlari mumkin. Tashqi tinchlik va yolg‘izlikka intilish ularda ichki dunyoni o‘rganish istagini kuchaytiradi – va bu ko‘pincha shunday bo‘ladi – lekin bu Introvertlarni Ekstravertlardan ko‘ra “yaxshiroq” introspektiv qiladi, degani emas. Ekstravertlar ham o‘zini yaxshi anglashlari mumkin – ular shunchaki ko‘proq energiyani tashqi ta’sir va odamlar bilan muloqotdan oladilar, Introvertlar esa yolg‘iz qolishni afzal ko‘radilar.
- Ekstravertlar charchaganlarida, odatda, tashqariga chiqib, atrofdagilardan yangi kuch oladilar. Doimo boshqa joylarda bo‘lish istagi ularda ijtimoiy faollikni oshiradi – va bu ko‘pincha shunday bo‘ladi – lekin bu Ekstravertlarni Introvertlardan “yaxshiroq” ijtimoiy qiladi, degani emas. Introvertlar ham juda do‘stona va jozibali bo‘lishi mumkin – ular shunchaki, ijtimoiylashgandan so‘ng, yolg‘iz dam olishga ehtiyoj sezadilar.
Madaniy urf-odatlar
Siz yashayotgan madaniyatga ko‘ra, ba’zan Introvert yoki Ekstravert bo‘lish osonroq tuyulishi mumkin. Masalan, agar atrofingizdagi odamlar asosan Ekstravert bo‘lsa, Ekstravert bo‘lish inkor etib bo‘lmaydigan darajada oson tuyuladi, chunki siz ham ularning energiyasiga va afzalliklariga yaqin bo‘lasiz.
Shu bilan birga, o‘z madaniyatingiz andozalariga moslashish har doim ham afzal emas – ko‘plab holatlarda, farq qilishingiz sizga ustunlik baxsh etishi mumkin. Biroq, sizni o‘rab turgan odamlar shaxsiy tipingizdan farq qilsa, ba’zi paytlarda o‘zingizni noqulay sezishingiz tabiiy.
Boshqa belgilar va tajribalar roli
Introvertlik va Ekstravertlik inson shaxsiyatining faqat bitta qirrasidir. Ularning boshqa belgilaridan harakati, fikrlari va hissiyotlari katta ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, Mantiqiy belgisiga ega Introvert ish suhbatida Hissiy belgisiga ega Introvertdan tubdan boshqacha harakat qilishi mumkin.
Inson hayotidagi tajribalar ham muayyan vaziyatda qanday harakat qilishiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, yuqoridagi Introvertlardan biri ilgari xodimlarni tanlash sohasida ishlagan bo‘lsa, u holda uning ish suhbati davomida qiladigan javoblari shubhasiz boshqacha bo‘ladi. Demak, ish intervyusida kim yaxshiroq natija ko‘rsatadi: ish tajribasiga ega bo‘lmagan Ekstravert yoki kadrlar tanlash tajribasiga ega Introvert? Bu savolga qat’iy javob yo‘q.
Aynan shu sababli ham, Introvert yoki Ekstravert bo‘lish “yaxshiroq” deb bo‘lmaydi. Har ikkala belgi ham o‘z kuchli va zaif tomonlariga ega, va ularning birortasi ikkinchisidan ustun yoki kamchilikli emas. Bundan tashqari, Introvertlik va Ekstravertlik bizning shaxsiyatimizdagi faqat bitta qatlam – muhim qatlam, albatta, lekin bizni biz qiladigan omillardan biri, xolos.
Keyingi qadamlar
- Agar hali sinab ko‘rmagan bo‘lsangiz, bepul shaxsiyat testimizni o‘tkazib, qanchalik Introvert yoki Ekstravert ekanligingizni bilib oling.
- Dunyo xaritasimizga nazarda tashlang va qaysi mamlakatlarda Introvertlik yoki Ekstravertlik ko‘proq namoyon bo‘lishini ko‘ring.
- Introvertlik va Ekstravertlik o‘rtasidagi farqni chuqurroq o‘rganing.