Bạn có tò mò muốn khám phá đặc điểm tính cách của người khác không? Dù bài trắc nghiệm tính cách miễn phí của chúng tôi là cách lý tưởng nhất để tìm hiểu điều này, nhưng việc tự mình suy đoán cũng rất thú vị. Trong các bài viết trước, tôi đã phân tích cách nhận biết các đặc điểm Hướng nội, Hướng ngoại, Lý trí và Cảm xúc của mọi người, mà bạn có thể xem thêm tại đây: Lý trí, Cảm xúc, Hướng nội và Hướng ngoại. Còn trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào hai đặc điểm Trực giác (N) và Tinh ý (S). Tôi sẽ chia sẻ những ấn tượng cá nhân cũng như các số liệu nghiên cứu về các hành vi thực tế của hai nhóm này.
Quan sát của tôi về kiểu Trực giác và Tinh ý
Dựa trên trải nghiệm cá nhân, để nhận ra ai đó nghiêng về Trực giác hay Tinh ý thường cần những cuộc trò chuyện sâu sắc. Là một người thuộc nhóm Trực giác, tôi nhận thấy có một "cảm giác" đặc biệt khi nói chuyện với những ai cũng sở hữu đặc điểm này. Chúng tôi dễ dàng nắm bắt hướng tư duy của nhau, trò chuyện một cách hào hứng và tuôn trào ý tưởng. Dù quan điểm có thể khác nhau, nhưng phong cách đối thoại chung lại nổi bật ở sự liên tưởng, hình ảnh và các ý niệm được thảo luận một cách tự phát.
Tuy nhiên, việc không cảm nhận được "cảm giác Trực giác" này không đồng nghĩa người đối diện chắc chắn là Tinh ý. Có rất nhiều yếu tố có thể che giấu đặc điểm tính cách của một người, như sự rụt rè hoặc thiếu tự tin (hay thiếu nhiệt tình) trong giao tiếp xã hội. Rất khó để xét đoán tính cách của ai đó nếu họ không sẵn lòng bộc lộ bản thân. Thêm vào đó, sự độc đáo của từng người có thể khiến họ lệch khỏi các "chuẩn mực kiểu tính cách", làm cho việc nhận định trở nên khó khăn hơn.
Ví dụ, tôi nhận thấy nhóm Explorer (nhóm Tinh ý, Linh hoạt) lại có tư duy tò mò – một điều mà tôi thường liên kết với Trực giác. Tính Hướng ngoại và Bồn chồn cũng có thể tạo nên những cuộc trò chuyện sống động, giàu trí tưởng tượng – vốn là "đặc sản" của kiểu tư duy Trực giác. Đôi khi, tôi đã gặp những người rất sáng tạo, tưởng như là Trực giác, nhưng khi làm trắc nghiệm thì kết quả lại là Tinh ý.
Đây cũng là dịp để nhắc lại rằng không có đặc điểm tính cách nào là lý tưởng tuyệt đối, và mọi đặc điểm đều nằm trên một phổ liên tục. Mỗi cá nhân đều sở hữu sự pha trộn các đặc điểm khác nhau, mà mỗi đặc điểm lại có tiềm năng tích cực lẫn tiêu cực riêng. Thật ra, cách đoán xem ai đó là Trực giác hay Tinh ý của tôi thường không dựa trên mặt tích cực. Trong trải nghiệm của tôi, người thuộc nhóm Trực giác thường có vẻ "thoát ly thực tế" nhiều hơn so với nhóm Tinh ý.
Tuy nhiên, điều này không chỉ đến từ một yếu tố duy nhất – mà là tổng hòa quan điểm, ý tưởng, lựa chọn và lối sống. So với những người Tinh ý, người Trực giác có xu hướng "tô màu" mọi thứ bằng trí tưởng tượng, dù đôi khi hướng nghĩ đó lại không hoàn toàn đúng đắn (chẳng hạn lẫn lộn giữa tưởng tượng và thực tế, hay đề cao lý tưởng hơn là xác suất có thể chứng minh). Vì thế, cách suy đoán ban đầu của tôi khi phân biệt hai kiểu người này là xem xét mối quan hệ tổng thể của họ với thực tiễn cuộc sống.
Trò chuyện có thể hé lộ nơi ai đó thường hướng tâm trí của mình – đó là thực tế, sự thực dụng và từ đó gợi mở họ thuộc Trực giác hay Tinh ý. Ai thường hay bàn sâu về các chủ đề trừu tượng, chi tiết vĩ mô hoặc những khả năng tương lai ít thực tế thì có lẽ là Trực giác. Ai quan tâm đến những vấn đề thiết thực trong đời sống hàng ngày, gắn bó với môi trường xung quanh, đề cao mục tiêu thực dụng và không quá hứng thú với điều phi thực tế, nhiều khả năng là Tinh ý. Tất nhiên, luôn có ngoại lệ, nhưng với tôi, thước đo "hướng thực tế/thực dụng" khá ổn để nhận diện dấu hiệu đặc điểm tính cách này.
Cách xác nhận kiểu Trực giác hay Tinh ý dựa trên số liệu thống kê
Việc một người dành thời gian và năng lượng cho điều gì trong thực tế cũng nói lên đặc điểm tính cách của họ, nhất là khi người đó có chủ động lựa chọn những việc mình làm. Ai cũng có thể nhập vai và trang bị những kỹ năng vì yêu cầu công việc, nhưng con người thật thường bộc lộ khi không bị ràng buộc bởi nghĩa vụ. Những đặc điểm tính cách sẽ thể hiện qua các chặng đường cuộc đời – bao gồm sở thích, phản ứng và lựa chọn lâu dài của mỗi người.
Ví dụ, kiểu Trực giác có khả năng yêu thích việc viết lách cao gấp đôi so với nhóm Tinh ý. Đam mê này thỉnh thoảng bạn cũng có thể nhận ra dù không tiếp xúc nhiều – và nó trở thành dấu hiệu khá hữu hiệu. Nếu ai đó say mê viết lách, nhất là khi đó là sở thích ngoài công việc, thì khả năng cao đó là người thuộc nhóm Trực giác.
Bạn cũng có thể nhận thấy sự khác biệt trong cách hai nhóm đưa ra quyết định thường ngày. Nhóm Trực giác có tỷ lệ cao hơn khoảng 30 điểm phần trăm khi cho biết họ thường dành thời gian tìm hiểu thêm các phương án mới, dù đã hài lòng với sản phẩm hoặc dịch vụ. Nhóm Tinh ý lại ít đồng ý (cũng khoảng 30 điểm phần trăm) với việc cần thay đổi cái gì đã hoạt động hiệu quả.
Một biểu hiện thực tế dễ quan sát của sự đối lập giữa Trực giác và Tinh ý là việc ai đó có thường xuyên chuyển đổi nhà mạng điện thoại hay không. Người Tinh ý sẽ không muốn tốn công tối ưu liên tục, còn nhóm Trực giác sẵn sàng "xáo trộn" để theo đuổi hình mẫu lý tưởng của mình.
Một chỉ dấu mạnh mẽ nhất về khác biệt giữa Trực giác và Tinh ý nằm ở cảm nhận cũng như lý tưởng sống. Kiểu Trực giác có tỷ lệ cao hơn khoảng 41 điểm phần trăm khi cho biết họ thích dành thời gian suy nghĩ về việc mọi thứ nên như thế nào, thay vì chỉ lo xoay xở với hiện trạng. Họ cũng có tỷ lệ cao hơn khoảng 40 điểm khi nói họ thường "thả hồn mộng mơ". Những hành vi này (hoặc ngược lại) thường xuất hiện ở nhiều khía cạnh của cuộc sống, kể cả trong những cuộc trò chuyện giản đơn.
Nếu ai đó rất thích bàn luận về đủ loại quan điểm, viễn cảnh tương lai của thế giới, thì có khả năng lớn họ thuộc nhóm Trực giác (chênh lệch này lên tới khoảng 40 điểm phần trăm, theo số liệu). Tương tự, nhóm này cũng thường băn khoăn về tác động của tiến bộ công nghệ với cuộc sống (với tỷ lệ cao hơn khoảng 35 điểm). Vì vậy, bạn có thể chú ý đến dấu hiệu này khi phán đoán ai đó nằm ở đâu trên phổ Trực giác/Tinh ý.
Ngược lại, nếu bạn nhận ra ai đó hay mất hứng khi câu chuyện trở nên quá "giả định", lý thuyết hay thiên về triết lý, thì người đó nhiều khả năng là kiểu Tinh ý. Mặc dù họ cũng dùng trí tưởng tượng để xây dựng và lên kế hoạch cho mục đích cụ thể, nhóm Tinh ý lại ít khi "dạo chơi" với trí tưởng tượng chỉ vì hứng thú đơn thuần. Những ý tưởng, tò mò và tầm nhìn ở nhóm này thường gắn liền với mục đích thực tế ở mức độ nào đó – tất nhiên không phải là quy luật, mà là xác suất thống kê mà thôi.
Tóm lại, không một hành động hay ý nghĩ đơn lẻ nào của một người có thể chứng minh chắc chắn họ thuộc nhóm Trực giác hay Tinh ý. Hoàn cảnh có thể khiến mọi kiểu người cư xử rất khác biệt. Tuy nhiên, nếu bạn quan sát đủ lâu và để ý đến nhiều dấu hiệu nhỏ, bạn sẽ hình thành được cái nhìn tổng thể hơn về đặc điểm tính cách của họ. Hoặc bạn chỉ cần đề nghị họ làm thử trắc nghiệm của chúng tôi cũng được, đúng không?
Đọc thêm
- Cách nhận biết Hướng nội và Hướng ngoại trong đời thực
- Cách nhận diện đặc điểm tính cách ngoài đời: Lý trí và Cảm xúc
- Những điều kiểu tính cách Trực giác không phải
- Những điều kiểu tính cách Tinh ý không phải
- Để tìm hiểu sâu hơn về từng đặc điểm tính cách của bạn, hãy thử Bài kiểm tra NERIS® Trait Scholar miễn phí của chúng tôi.